Baskı Teknikleri - Elek Baskı (İpek Baskı)

Serigrafi Baskı Teknigi İpek Baskı - Şablon Baskı - Elek Baskı
diye de anılan serigrafi, tekstil sanayiinde, grafik
sanatlarda ve baskı resim çalışmalarında yaygın olarak kullanılan bir
baskı teknigidir. Bu teknikte; metal ya da ahşap çerçeveye gerilmiş
ipek, plastik veya metal dokumadan oluşan elek şeklindeki kalıp üzerinde
baskı yapılacak yerler açık bırakılıp diger yerler maskeleme, boyama ya
da fotomekanik yöntemlerle kapatılır. Sonra bu elegin içine konulan
baskı boyası (mürekkep) , bir sıyırıcı (rakle) ile sıyrılarak açık kalan
yerlerden kagıt, cam, kumaş, vb. malzemeler üzerine geçirilir.

Çok eskiden Çin ve Japonya’ da görülen elek baskı, insan saçından
yapılmış dokumalara kagıttan kesilmiş motifler yapıştırılarak elde
edilen kalıla yapılıyordu. Bu düşünceden hareketle sonraları çok ince
ipekten dokunmuş elekler yapıldı. 19. yüzyıl sonlarında Amerika Birleşik
Devletleri’ nde “Silk- Screen Process” adıyla kullanıldı. 1920’ den
sonra da Avrupa’ da yaygınlaştı. Daha sonraları gelişerek özellikle
ofset ve tiponun uygulanamadıgı malzemeler (tahta, cam, v.b.) üzerine de
uygulanır hale geldi. Bugün ise tekstil sanayii dışında özellikle az
sayıda baskılar için olanaklar sınırlı olsa bile kolaylıkla
uygulanabilen bir tekniktir.

Serigrafi Baskı Gereçleri

Grafik sanatlarda ve baskı resim
çalışmalarında sıkça kullanılan serigrafi teknigi için gerekli olan
araç- gereçleritanımanın, uygulamadaki sorunları en aza indirmek
açısından önemi büyüktür.
Gazeler (Elek dokumalar): Konuşma dilinde genellikle “ipek” olarak
isimlendirilen gazeleri üç grupta incelemek mümkündür.

1-
İpek dokuma: Tabii ipegin en iyi kalitesinden yapılır. Emilsiyonu
daha kolay tutar. Esnektir. Çok fazla germe olanagı oldugundan küçük ve
orta boy baskılarda sıkça kullanılır.

2- Sentetik dokuma:
Plastik maddeden yapılan bu dokumanın mürekkep geçirgenligi fazladır ve
kimyasal maddelere karşı çok dayanıklıdır. Uzun süre kullanılabilir.
Emilsiyon kolay temizlenir. Sentetik dokumalar: Polyester (Terylen,
Perlon) ve Polyamid (Naylon, Perlon) olarak ikiye ayrılır. Polyamid’
lerin esnekligi fazladır, dayanıklıdır, agır şartlarda kullanılabilir.
Dogru olarak gerilmiş naylon dokumalarla en kesin kenar çizgileri bile
elde edilebilir.

3- Metal dokuma: Broz ve paslanmaz
çelik tellerden dokunur. Esnekligi çok azdır. Çabuk gevşer, kolay
bükülür ve kırılır. Trikromi baskıya çok uygundur.

Dokumalardaki iplik kalınlıgı ve iplik sayısı mürekkep geçirgenligi
açısından önemlidir. İplik sayısı, cm2’ deki ipligi belirtir. İplik
kalınlıgı ise dokumanın kuvvetini belirler. İnce (Small), orta kalın
(Medium), kalın (Thick) ve Çok Kalın (Heavy Duty) olmak üzere
uluslararası standartlara uygun dört ayrı iplik kalınlıgı vardır.Dokuma
ipliklerinin kalınlıgı arttıkça ilmekler arasındaki açıklık ve boş elek
yüzeyi azalır. Genellikle elek dokumalar, baskısı yapılacak işe uygun
iplik sayısına göre seçilir. Örnegin, tramlı bir resim için 180- 200’
lükdokuma, ince yazılı bir baskı için 130- 140’ lık bir dokuma, testil
üzerine baskı yapılacagında ise 40- 50’ lik bir dokuma seçilmelidir.

Çerçeveler

Dokumalar, ahşap ya da metal bir çerçeveye gerildikten sonra
kullanılabilir. Ahşap çerçeve, nem,sıcaklık ve ipek germelerinde deforme
olmasına karşın en çok kullanılan çerçevedir. Hafiftir, hazırlanması
kolay ve ekonomikir.

Genellikle çam tahtasından olanlar tercih edilir. Çerçeve kalınlıgı,
elegin büyüklügüne göre 5x5 cm veya 8x8 cm olabilir. Nem ve ısıdan fazla
etkilenmemesi için çerçevenin önceden boyanmasında yarar vardır.

Metal çerçeveler, 40x40x2 mmboyutlarındaki alüminyum ya da galvanizli
demir borulardan yapılır. Eger çerçeve paslanırsa dokuma zarar görür.
Metal çerçevelerde dokumanın iyi yapışması için çok düzgün olan yüzeyin
pürüzlendirilmesi gerekir.

Rakleler (sıyırıcılar)

Rakle, elek üzerindeki boyanın şablon deliklerden baskı yapılacak yüzeye
geçmesini saglayan sıyırıcıdır. Rakleler, degişik profillerde kesilmiş
kauçuklardır. Agaç, çam ve çelik olanları da vardır. Kauçuk ve lastik
rakleler, tahta veya alüminyum tutuculara takılarak kullanılır. Baskı
yapılacak malzemenin cinsine, şekline, kullanılan mürekkebe,mürekkebin
yüzeye yayılma derecesine ve baskı motifinin özelligine göre rakle
seçilmelidir. Kalın bir mürekkep tabakası isteniyorsa köşeleri
yuvarlaılmış rakle kullanılmalıdır. Fakat fazla mürekkep, baskı
kenarlarını bozabilir. Kagıt, karton ve benzeri malzeme üzerine yazı
veya tramlı bir resim basılacaksa köşeleri dik açılı olan rakle tercih
edilmelidir. Boyayı çok fazla emen tekstil türü malzemeler için ucu
tamamen yuvarlatılmış rakleler kullanılır. Cam, metal ve seramik gibi
yüzeyler ya da silindirik malzemeler üzerine yapılır.

Şablon
Hazırlama Gereçleri

Elekte mürekkebin geçmesi istenen yerler boş bırakılıp diger yerlerin
bazı maddelerle kapatılması gerekir. Bu işlem ya elle hazırlanmış ve
ipege yapıştırılmış şablonlarla ya da fotomekanik kopyalama yönteminde
kullanılan ışıga hassas şablon emülsiyonlarıyla yapılır.

Emülsiyon, 1/10 oranında “hassaslaştırıcı” ile iyice karıştırıldıktan ve
mümkünse bir süre bekletildikten (30-40 dakika) sonra ipege
sürülmelidir. Hassaslandırıcı karışmış emülsiyon, uygun şartlarda bir
hafta kadar saklanabilir. Kurumamış emülsiyon ışıktan etkilenmez.

Emülsiyon sürülmüş ve pozlanmış ipekte sonradan kullanılmak için
kapatılması gereken yerler ve çerçeve kenarlarındaki boşluklar için
şablon kapatıcılar da bulunmaktadır. Suda çözülebilen bu kapatıcılar,
gerektigi zaman kolayca sökülebilir.

Serigrafi Baskı
Mürekkepleri

Serigrafi baskılar için her türlü boya kullanılabilir. Önemli olan baskı
yapılacak yüzeye ve baskı konusuna uygun boyayı seçmektir. Ayrıca bu
boyanın ipek dokusuna ve rakle yapısına uygun kıvamda (incelikte) olması
gerekir. Naylon dokumalar, baskı mürekkebindeki asit ve alkalilere
karşı dayanıklıdır. İpek dokumalar ise alkalilere karşı hassastır.

Baskılarda iyi sonuç alabilmek için mürekkeplerin kum ve diger
pisliklerden, bekletilmiş boyaların üzerinde oluşan kabuklardan
arındırılmış olması gerekir. Bu nedenle baskı mürekkepleri kullanılmadan
önce ince gözenekli bir tülbentten süzülmelidir. Boyadaki pislik ipegin
yırtılmasına, baskıda istenmeyen izlerin oluşmasına neden olabilir.

Eger baskılarda ince boya tabakası isteniyorsa, sık dokumalı bir ipek ve
inceltilmiş boya kullanılmalıdır. Buna baglı olarak rakle hareketi
hafif olmalıdır. Tramlı baskılarda keskin kontur elde edebilmek için
kalın mürekkep, yüzey baskılarda ise ince mürekkep kullanılmalıdır.
Boyanın ipek gözeneklerini tıkamaması için uzun süre bekletilmemesi,
eger zorunlu beklenilecekse mutlaka silinmesi gerekir. Elek dokuması
kaba, Şablon kalınlıgı fazla ise kalın mürekkep tercih edilmelidir.

Çeşitli boya fabrikalarınca üretilen serigrafi mürekkepleri, baskı
yapılacak yüzeye göre farklılıklar gösterdigi gibi, parlak ve mat olarak
da ayrı özellikler taşırlar.

Örnegin DYO’ nun “Se” serisi serigrafi mürekkepleri, plastik, suni deri,
pleksiglas, asetat, çıkartma kagıdı, metal, cam, kagıt ve karton
üzerine uygulanabilirken; özellikle ambalaj sanayiinde çokça kullanılan
polietilenüzerine önceden baskı yüzeyi hazırlanarak “Sc” serisi
mürekkepler kullanılmaktadır. Polietilenlerin yüzeyi bütengaz alevi ile
daglamak ya da elektrikle bombardımanlamak suretiyle baskıya hazırlanır.

Serigrafi mürekkepleri elek dokumalarına göre seçilmeli, örnegin;
tekstil mürekkepleri ve parlak mürekkepler, 100’ lükten küçük
dokumalarda, mat mürekkepler, trikromik mürekkepler ve plastik üzerine
baskı yapılan mürekkepler 100’lükten büyük dokumalarda tercih
edilmelidir.

Fabrikalar, boyalarının özelliklerini, kullanım yerlerini ve dikkat
edilmesi gereken konuları açıklayan broşürler verebilirler. Ayrıca
boyalar konusunda daha ayrıntılı bilgiler için boya fabrikalarının
teknik servislerine başvurmakta yarar vardır.

İncelticiler,
Geciktiriciler, Hızlandırıcılar

Serigrafi mürekkebinin yapışkanlıgını (viskozitesini) düşürmek için
yeteri kadar inceltilmesi gerekir. Bu inceltme, mürekkebin ipek
gözeneklerinden kolay geçmesini ve elegin baskı yüzeyinden kolay
ayrılmasını saglar. İnceltici tiner her boya serisine göre degişebilir.
Terebentin, Boya inceltmede sıkça kullanılan bir maddedir. Selülozik
boyanın Selülozik inceltici ile, sentetik boyanın sentetik inceltici ile
inceltilecegi unutulmamalıdır.

Geciktirici tiner, mürekkebin yüzey üzerindeki kuruma süresini
geciktirir. Çogunlukla yaz aylarında kuruma süresini uzatmak için
kullanılır.
Hızlandırıcı tiner, boyanın kurumasını hızlandırır. Özellikle beklemeden
birkaç renk baskı yapılacaksa, boyaya yeteri kadar hızlandırıcı
katılmasında yarar vardır. Bu tiner de genellikle kış aylarındaki
baskılarda tercih edilir.

Temizleyiciler

Baskı sonrası ipekte kalan artık boyalar, boyanın özelligine uygun
temizleyicilerle temizlenir. Temizleme işi, ipegin uzun süre
kullanılabilmesi için çok titiz ve aceleye getirilmeden yapılmalıdır.
Selülozik boyalar, selülozik tinerle, sentetik ya da yarı sentetik
boyalar ise sentetik tiner veya terebentinle temizlenir. Sentetik
boyalar için (saglık yönünden ve ekonomikligi nedeniyle) gazyagı da iyi
bir temizleyicidir.

Boyaların temizlenmesi işinde; içinde ipegi yırtacak artık madde olmayan
üstübü (iplik artıkları), bez ya da pamuk kullanılabilir. İpegin başka
işlerde de kullanılabilmesi için baskı sonrası emülsiyondan temizlenmesi
gerekir. Çeşitli firmalarca üretilen, emülsiyonu kısa sürede çözen
Serisil, Akın- Past gibi isimlerle bulunabilen emülsiyon sökücüler
vardır. Fakat kolay bulunması ve ekonomik olması nedeniyle en çok
kullanılan emülsiyon sökücüsü çamaşır suyudur. Ayrıca emülsiyon sökmede
ispirto da kullanılabilir.

Diger Gereçler

Kalıp hazırlarken, baskı yaparken ve baskı sonrasında kullanılan bazı
gereçler vardır ki, gelişmiş bir serigrafi atölyesinde buunların
bulunması çalışmayı kolaylaştırır.

Serigrafi tezgahı Makinesi veya masası): Serigrafi makinesi, elek
çerçevesinin baglanabildigi, ileri- geri, saga- sola kaydırma ayarlama
olanagını üzerinde taşıyan, delikli masa yüzeyinin altındaki vakumla
baskı kagıdını emerek tutan bir düzenektir. Serigrafi makinesinin
olmadıgı bir yerde, örnegin evde yapılacak bir çalışmada kalıbı masaya
baglayarak baskı yapılabilir. Bunun için kalıbın baskı anında inip
kalkmasını saglayacak bir menteşeli mengene düzenegi yeterlidir.

Işıklı masa: Emülsiyon sürülmüş ipegin kalıp haline gelmesi için
baskı yapılacak işin güçlü bir ışıkla ipege aktarılması, pozlanması
gerekir. ozlama için, en altta ışık kaynagı, üstte ise kırılmayacak
kalınlıkta bir cam bulunan sandıktan yararlanılır. Işıgın cama olan
uzaklıgı üst yüzeyin köşegeninden büyük olmalıdır. Işıklı masanın iç yan
yüzeyinin ışıgı yutmayan aksine yansıtan bir maddeyle (folyo, beyaz
yaglıboya, beyaz bez, v.b.) kaplanmasında yarar vardır. Ayrıca bu yan
yüzeylerde lambanın meydana getirdigi ısıyı dagıtacak havalandırma
delikleri de bulunmalıdır.

Işık kaynagı olarak masa genişligine göre yeterli floresan lamba
kullanıldıgı gibibüyük wattlı özel foto lambaları da kullanılabilir.
Evde yapılan çalışmalarda flaş bile yeterlidir.
Işıklı masanın olmadıgı yerde ışık tersten verilerek pozlama
yapılabilir. Şöyle ki: İpek, ışık yansıtmayan bir masaya konur. İçine
baskı yapılacak kalıbın filmi yerleştirilir, filmin üstüne kalın bir cam
kapatılır, yeterli uzaklıktan ışık üstten tutulur. Önceden denemelerle
belirlenmiş sürede ışık verildikten sonra ipek yıkanır. Burada ışık
kaynagı olarak masa lambası kullanılabildigi gibi, flaş da
kullanılabilir. Bu yöntem serigrafi atölyesi olmayanların rahatlıkla
kullanabilecegi bir yöntemdir.
Asetat, aydıger, tire (line) film: İpege pozlanacak olan resim, asetat
ya da aydınger gibi ışık geçirgenligi olan yüzeylere önce siyah
mürekkeple çizilir. Bu çizim anında aydınger biraz marullanabilir, fakat
mürekkebi emmesinden dolayı rahat çalışılır. Asetat da ise yüzey yagdan
arındırılmazsa sürülen mürekkep iyi yapışmaz, dökülür. Bu nedenle
asetata çalışmadan önce pudra veya gomalak sürülmesinde yarar vardır.

Ayrıntılı resim veya ince yazıların kalıbı ise tire filme alınarak
hazırlanabilir. Tire film çalışması için bir karanlık odanın,
reprodüksiyon kamerası ya da yanlarında spotları bulunan bir
agrandizörün bulunması gerekir.

İpek yıkama (banyo) ortamı ve hortum: İpekte ışık almayan
emülsiyonların, ıslatılarak sonra da su püskürtülerek dökülmesi,
yıkanması gerekir. Pozlama sonrası vakit kaybetmeden banyonun yapılması,
bunun için de uygun bir mekan ve küvet gerekir. Şablonun oluşması için
hortumla yapılacak püskürtmenin basıncı fazla olmamalıdır. Fazla
basınçlı su şablonun keskinligini bozar.

Kurutma tezgahı: Çalışma
ortamının dar oldugu yerlerde çok sayıdaki baskıları kurutabilmek için
üst üste tel raflardan oluşmuş bir kurutma tezgahına ihtiyaç vardır.
Fakat duruma göre atölyeye ip gerip çamaşır mandallarıyla da kurutma
ortamı yaratılabilir.

Kurutma makinesi: İpege sürülen
emülsiyonun kurutulmasında ve pozlama sonrası yıkanmış kalıbın
kurutulmasında bir saç kurutma makinesinin ya da klima cihazının büyük
kolaylıklar sagladıgı bilinmelidir. Fakat ısının 40 dereceyi geçmemesi
gerekir. Gerek emülsiyon kurutulurken, gerek banyo sonrası ipegin aşırı
sıcak ortamda kurutulması sakıncalıdır, ipek iplikleri büzülebilir,
bozulabilir.

Çalışma Basamakları
Gazenin (dokumanın) çerçeveye gerilmesi: Gazelerin çerçeveye
gerilmesinde degişik yöntemler kulanılmaktadır. Fakat en çok kullanılan
elle germe yönteminde: Dokuma, çerçevenin bir kenarına gergin şekilde
yapıştırılır ya da tel zımbayla zımbalanır. Burada ipek dokusunun
birbirine parelel olmasına dikkat edilmelidir. İpek, şekilde görüldügü
gibi A1’ den B1’ e geildikten sonra A2’ den C1’ e de gerilerek
yapıştırılır veya zımbalanır.


A köşesinden D köşesi yönüne çarpraz olarak çekilerek tutulur ve germe
işlemi B2’ den D2’ ye daha sonra da C2’ den D1’ e dogru sürdürülür ve
zımbalanır. Zımbalamanın gerilme anında ipegi yırtmayacak şekilde olması
gerekir. Zımba tellerinin çerçeveye dik ya da parelel degil 45 derece
egiklikte olmasında yarar vardır. Dokumanın çok gergin olması elek
esnekliginin kaybolmasına ve yırtılmasına, çok gevşek olması da resim ve
yazıların bozuk basılmasına neden olur. İpek germe işinde mekanik
araçlard a kullanılabilir, fakat hangi yöntem kullanılırsa kullanılsın
asıl olan dokumanın ipliklerinin birbirine paralel olması ve yeterli
esneklikte gerilmesidir. İpegi çerçeveye germeden önce ya da gerdikten
sonra soguk ve sıcak su (en yüksek 50 0 c) ile yıkanması, ipliklerin
uzamasını, direncin azalmasını, dolayısıyla da iyi gerilmesini saglar.

Şablonun hazırlanması: Baskı öncesinde elegin boya geçirecek kısımları
açık bırakılıp diger kısımlarının kapatılması gerekir. Şablon hazırlamak
için kullanılan yöntemlerden biri, önceden hazırlanan şablonun elege
yapıştırılmasıdır. Bunun için bir yüzü yapışkan çıkartma kagıtları ya da
maskeleme bantları kullanılabilir. Başka bir yöntemde ise şu yol takip
edilir: Baskısı yapılacak resmin üzerine elek konur. Yaglı kalem
(pastel, asetat kalemi, litografi kalemi) ya da yaglı boyayla ipek
üzerine kopyası alınır. Çizim bittikten sonra elegin tüm yüzeyi suda
eriyen kola veya arap zamkı ile kapatılır. Kuruduktan sonra yaglı kalem
ve boyalar terebentinle silinir. Açılan bu yerlerden rakle ile serigrafi
mürekkebi geçirilerek baskı gerçekleştirilir.

Ençok kullanılan yöntem, elegin önceden ışıga hassasbir emülsiyonla
kapatılıp, sonra resim ve yazıların güçlü bir ışıkla kopya edilmesidir.
Fotomekanik kalıp hazırlama da denilen bu yöntemle en küçük ayrıntıların
bile şablonu hazırlanabilir. 1/ 10 oranında hassaslandırıcı
karıştırılmış emülsiyon, bir rakle veya cetvel yardımıyla elege sürülür.
Elekte açık yer kalmamasına dikkat edilmelidir. İpege detaylı baskılar
için kopya alınırken ince emülsiyon, çok trajlı baskılar için ise kalın
emülsiyon sürülmesinde yarar vardır. Fakat kalın emülsiyonun daima kalın
boya tabakası geçirecegi unutulmamalıdır.

Emülsiyon sürerken ortamın tozdan ve pislikten arındırılmış olması
gerekir. İpege yapışacak tozlar, kalıbı bozar.
Emülsiyonla kaplanmış ipek, karanlık bir ortamda en fazla 300 C’ da
kurutulur ve aynı gün içinde diger işlemleri yapılır. Yeni pozlaması
gerçekleştirilir. Pozlama için ise asetata ve aydıngere çizilmiş resim
ya da tire filme alınmış yazı, ışıklı masaya konularak üzerine ipek
yerleştirilir. (Bu arada baskı anında raklenin kolay hareket edebilmesi
için çerçeveye yakın yerlerde 4- 5 cm’ lik boşlukların olmasına dikkat
edilmelidir. Resim ve yazıların çok kenara dayanması baskıyı
güçleştirir). İpek, film üzerindeki ayarlaması bittikten sonra üst
kısmından koyu renk bir örtü ile kapatılır ve üzerine cam ya da sunta
gibi düz bir cisim konur, onun üzerine de ipek yüzeyinin, ışıklı masaya
yani filmlere denenmiş uygun bir süre (5- 8 dakika) masadaki ışık
açılarak pozlama yapılır. Sürenin normalden uzun olması, şablonun
açılmamasına, kısa olması ise resim ve yazının belirgin olmamasına
işarettir.
Pozlaması biten ipek, bir küvet ya da uygun bir mekanda suyla ıslatılır,
yıkanır. Çok basınçlı su püskürtmek olumsuz sonuç dogurabilir. Kalıp
iki taraftanda acele etmeden bol su ile yıkanmalıdır. Yıkama anında
elekte ışık alan yerlerin sertleşmiş olarak kaldıgı, ışık olmayan
yerlerin ise döküldügü görülecektir.

Az yıkamadan veda ipegi dik tutarak kurutmadan dolayı şablonun açık olan
yerlerinde sulu emülsiyon artıkları görülebilir. Islak ipekte kolay
farkedilmeyen bu tıkanma baskı aşamasıda ortaya çıkıp çalışanı güç
duruma sokabilir. O nedenle ipek yeterince yıkanmalı ve yatay durumda
kurumaya bırakılmalıdır.

Kuruyan ipekte istenmeyen açıklar kalmışsa artan emülsiyonla kapatılıp,
rötuş yapılabilir. Aynı ipekte birkaç kalıp birden poozlanmış ise baskı
anında boya sıçramaması, temiz kalması için kullanılmayan yerlerin
kagıtla maskelenmesinde yarar vardır.
Baskı işlemi: Baskı tezgahına (makinesine) ya da temiz, düz bir masaya
mengene ile baglanan ipegin altına baskı yapılacak kagıt vb. malzeme,
etrafında uygun boşluk bırakılarak ayarlanır, yerleştirilir. Rehber
kagıt dedigimiz bu kagıt, eger çok renkli baskı yapılacaksa her renk
baskının ayarlanmasında kullanılır. Bir köşesine kagıtların tam oturması
için bantla bir köşebent yapılmalıdır ki bu köşebentin çok renkli
baskılarda önemi daha da büyüktür.

Küçük kaplara istenilen kıvamda ve renk tonunda hazırlanan serigrafi
mürekkebi çalışmanın biraz dışına dökülerek rakle ile önce kalıp
gözeneklerine verilir. Sonra 45 derece egimle ve yeterli basınçla rakle
çekilerek boyanın tabandaki malzeme üzerine geçmesi saglanır. Elek
çerçevesinin altına 1- 2 cm’ lik bir yükseklik konulması ipegin rakle
basıncı sonrasında baskı malzemesi üzerinden kolay ayrılmasını, bu
malzemenin ipege yapışmasını saglar.

Boya kıvamı, rakle açısı ve basıncı uzun deneyler sonunda en uygun
biçimini kazanacaktır. Bu konuda sabırlı ve dikkatli olmanın yararı
vardır.
Tüm baskı işlemi bittikten sonra elekteki fazla boya alınır ve zaman
kaybetmeden ipek temizlenir. İpegin tam temizlenmiş olması, temizlik
için kullanılan üstübüde boyanın görülmesinden anlaşılır. İpegin uzun
süre kullanılabilmesi, boyadan çok iyi arındırılmasıyla mümkündür.

Emülsiyonun temizlenmesi: Temiz bir masa üzerine konulan ipege
çamaşır suyu dökülür, bir fırça yardımıyla ovalanır. Çamaşır suyunun
bütün yüzeye etki edebilmesi için bir süre gazete kagıdıyla kapatılıp
bekletilmesi de mümkündür. Veya naylondan bir küvet düzenegi hazırlanıp,
ipek, çamaşır suyu içine yatırılabilir. Fakat bu yöntemde çerçevede,
uzun süre suda kalmaktan kaynaklanan şişmeler, bozulmalar olabilir.
Bu aşamada acele etmeden bütün emülsiyon çözülür, daha sonra basınçlı
suyla yıkanarak temizlik tamamlanır. Temizleme anında dikkatli olmak,
ipegi yırtmamak ve yıratmamak gerekir. Kalan emülsiyon olursa ispirto
ile silinebilir.

Hatalar ve Sonuçları

- Yagdan arındırılmış ipege sürülen emülsiyon tabakası yeterince
yapışmaz, boşluklar meydana getirir.
- Emülsiyon yeterince kurumadan pozlama yapılmışsa yer yer açılmalar
oluşur.
- Pozlama anında ipegin yeterince negatif üzerine oturmaması ve
negatifin saydamlıgının iyi olmaması (örnegin filmin bulanık olması)
istenmeyen gölgeler, izler yaratır.
- Emülsiyon tabakasının çok ince olması, tozlanması, sürülen emülsiyonun
veya yıkama sonrası elegin sıcakta kurutulması, banyo anında ovalanması
küçük deliklerin oluşmasına neden olur.
- Emülsiyon tabakasının çok kalın olması, ipegin negatif üzerine
yeterince yerleşmemesi, fazla pozlanması ve uzun süre yıkanması, resim
ve yazı konturlarının bozulmasına neden olur.
- Banyo sonrası akıntı olması, kurumanın uzun sürede gerçekleşmesi,
gözeneklerin tıkanmasına; emülsiyon sürülmesi ile pozlama arasında geçen
sürenin uzun olması, pozlamadaki ışık kaynagının fazla sıcaklık
yayması, negatifin yeterince pozlanmaması da şablonda bulanıklıklar
meydana getirir.
- Baskı anında bekleme gerektiginde açık gözeneklere boya akmışsa alta
geçen boya miktarı artacagından yayılma ve taşma olacaktır.
- Çerçevenin zayıf olması, mengeneye iyi baglanmaması ve ipegin çok
gevşek gerilmesi baskılarda kaymalara ve bozulmalara neden olur.